Όταν οι λέξεις πληγώνουν...

Xθές ήταν η παγκόσμια ημέρα ασφαλούς πλοήγησης στο διαδίκτυο και με αφορμή μια ομιλία που παρακολούθησα αποφάσισα η σημερινή ανάρτηση να αφορά στον εκφοβισμό μέσω διαδικτύου (Cyberbullying). Σε προηγούμενη ανάρτηση είχα αναφερθεί στον σχολικό εκφοβισμό (bullying), μια μορφή βίας σωματικής ή ψυχολογικής. Το Cyberbullying είναι η ηλεκτρονική διαπόμπευση, οι απειλές και η ψυχολογική βία και διαφέρει από τον παραδοσιακό εκφοβισμό ως προς τον τρόπο άσκησής του. Επίσης, μια ακόμη σημαντική διαφορά μεταξύ του εκφοβισμού μέσω διαδικτύου με τον παραδοσιακό εκφοβισμό αφορά στη δυσαναλογία της δύναμης μεταξύ του θύτη και του θύματος. Για παράδειγμα, τα ηλεκτρονικά μέσα δεν απαιτούν δύναμη με την έννοια της φυσικής-σωματικής της μορφής. Ακόμη και ένα άτομο, μέσα στη μυστικότητα του δωματίου του, χωρίς ιδιαίτερες φυσικές ικανότητες, μπορεί να εκδηλώσει συμπεριφορές εκφοβισμού σε έναν απεριόριστο αριθμό θυμάτων, ακόμα και με λίγες διαδικτυακές επαφές.

Ο εκφοβισμός μέσω διαδικτύου αφορά σε οποιαδήποτε πράξη βίας, παρενόχλησης, επιθετικότητας και τρομοκρατικής ή αυταρχικής συμπεριφοράς που πραγματοποιείται μέσω internet.

Τι περιλαμβάνει ο εκφοβισμός μέσω διαδικτύου;

• Πειράγματα με στόχο τη διασκέδαση   
• Διάδοση άσχημων-προσβλητικών  φημών online 
• Αποστολή ανεπιθύμητων μηνυμάτων (υβριστικά-προσβλητικά) 
• Παρενόχληση 
• Δυσφήμηση σε τρίτους  (άλλους πλέον του θύματος)

Ο εκφοβισμός μέσω του Διαδικτύου μπορεί να είναι άμεσος ή έμμεσος εμπλέκοντας και άλλα άτομα που ενδεχομένως να μην γνωρίζουν καν το θύμα. Τα μέσα που χρησιμοποιούνται για τον εκφοβισμό μέσω του Διαδικτύου είναι το Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο (email), τα Γραπτά Μηνύματα (Text Messaging),  οι Ιστότοποι Κοινωνικού Δικτύου (Social Networking Sites), τα Μέρη Συζητήσεως στο Διαδίκτυο (Chat Rooms), τα Blogs, τα Web Sites, ακόμα και τα διαδικτυακά παιχνίδια (Internet Gaming).

Σύμφωνα με τον επικεφαλή της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος και με τα στοιχεία της Γραμμής Βοήθειας 800 11 800 15 "ΥποΣΤΗΡΙΖΩ" του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου από τον Ιανουάριο 2011 έως και Ιούνιο 2012 πραγματοποιήθηκαν συνολικά 3635 αιτήματα. Χαρακτηριστικό είναι ένα παράδειγμα που δόθηκε στη δημοσιότητα απο το σώμα δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος που ανέφερε ότι μια 17χρονη μαθήτρια λυκείου έφθασε στα πρόθυρα της αυτοκτονίας, όταν διαπίστωσε ότι βίντεο και φωτογραφίες, από προσωπικές ερωτικές στιγμές έκαναν το «γύρο» του κόσμου, μέσω διαδικτύου. Με έκπληξη διαπίστωσαν ότι αυτός που κοινοποίησε τις προσωπικές της ερωτικές στιγμές στο Ιντερνέτ, ήταν κάποιος συμμαθητής της, που θέλησε με τον τρόπο αυτό να την εκδικηθεί, επειδή, όπως ομολόγησε, μισούσε τη 17χρονη για τις καλύτερες επιδόσεις που είχε στα μαθήματα από εκείνον. 

Κανόνες του έξυπνου surfer:

•  Μάθε τους γονείς σου ή μάθε από τους γονείς σου. Αρκετές φορές εσύ γνωρίζεις περισσότερα, τα οποία έχεις μάθει στο σχολείο και έχεις ήδη την εμπειρία. Μετέφερε τη γνώση σου και αφιέρωσε χρόνο με τους γονείς σου.
•  Αν φοβηθείς ή ενοχληθείς από κάποιον ή κάτι που είδες στο Διαδίκτυο μην ντραπείς να μιλήσεις αμέσως στους γονείς σου. Αυτοί μπορούν να σε καταλάβουν και να σε βοηθήσουν.
•  Το Διαδίκτυο είναι διασκεδαστικό αλλά κρύβει και πολλούς κινδύνους. Γι’ αυτό μην παραβείς ποτέ το βασικό κανόνα του να μη δίνεις σε αγνώστους προσωπικές πληροφορίες όπως ονόματα και διευθύνσεις
•  Δεν είναι έγκυρες όλες οι πληροφορίες στο Διαδίκτυο. Προέρχονται από πολλές πηγές. Να θυμάσαι να αντιμετωπίζεις με προσοχή την «πληροφορία» που βρήκες στο Διαδίκτυο.
•  Μη δίνεις τα προσωπικά σου στοιχεία. Πολλές ιστοσελίδες έχουν ερωτηματολόγια και διαγωνισμούς. Συζήτα πρώτα με τους γονείς σου αν είναι ασφαλή, πριν δώσεις τα στοιχεία σου. 
•  Ποτέ μην ξεχνάς ότι η ζωή είναι ωραία και εκτός Διαδικτύου. Η υπερβολική χρήση μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα υγείας όπως παθήσεις στα μάτια, παχυσαρκία και κοινωνική απομόνωση. Βάλε το δικό σου όριο –μία ώρα την ημέρα το πολύ- και τήρησε το.  

Να μην ξεχνάμε:

 Δεν χρειάζεται να είσαι γδαρμένος ή χτυπημένος για να είσαι θύμα. Αυτή είναι και η διαφορά του cyberbullying. Οι χειρότερες πληγές είναι αυτές που δεν αφήνουν κανένα εξωτερικό και σωματικό σημάδι.